Lifting The Exponent

4 minute read

Published:

全文默认 $p$ 为素数

用 $a,b$ 代表任意整数,用 $x,y$ 代表不是 $p$ 的倍数的整数

Lemma 0

Part 1 直接的因式分解

\[\begin{aligned} & a^n - b^n \\ =& (a-b) \sum\limits_{i=0}^{n-1} a^i b^{n-1-i} \end{aligned}\]

Part 2 凑 $a-b$ 专用

\[\begin{aligned} & a^n - b^n \\ =& ((a-b) + b)^n - b^n \\ =& \sum\limits_{i=1}^n \binom n i (a-b)^i b^{n-i} \\ =& (a-b) \sum\limits_{i=1}^{n} \binom n i (a-b)^{i-1} b^{n-i} \end{aligned}\]

通用的柿子

Lemma 1

若 $p^k \mid (a-b)$,则 $p^{k+1} \mid (a^p - b^p)$。

经典的特殊情况:若 $p \mid (a-b)$,则 $p^2 \mid (a^p - b^p)$。

Proof

由 Lemma 0,

\[\begin{aligned} & a^p - b^p \\ =& (a-b) \sum\limits_{i=1}^p \binom p i (a-b)^{i-1} b^{p-i} \end{aligned}\]

每一项都是 $p^{k+1}$ 的倍数。

Theorem 1

若 $p \mid (a-b)$:

\[\nu_p(a^n - b^n) \ge \nu_p(a - b) + \nu_p(n)\]

Proof

令 $k = \nu_p(n)$。

给 $p^{\nu_p(a-b)} \mid a-b$ 套 $k$ 层 Lemma 1 可知 $p^{\nu_p(a-b) + k} \mid a^{p^k} - b^{p^k}$。

由于 $p^k \mid n$,可知 $a^{p^k} - b^{p^k} \mid a^n - b^n$。(把 $n$ 看成 $p^k \times m$,然后 $(a^{p^k})^m - (b^{p^k})^m$ 因式分解)

根据整除的传递性 $p^{\nu_p(a-b) + k} \mid a^n - b^n$,即 $\nu_p(a^n - b^n) \ge \nu_p(a - b) + \nu_p(n)$。

Example 1 经典老题

$n$ 是正整数,$a,b$ 是互不相等的整数,$n \mid (a^n - b^n)$。证明:$n \mid \frac {a^n - b^n} {a - b}$。

Proof

只要证 $\forall p \mid n, \nu_p(\frac {a^n - b^n} {a-b}) \ge \nu_p(n)$。

若 $p \mid a - b$,则由 Theorem 1 可知直接成立。

若 $p \nmid a - b$:$\nu_p(\frac {a^n - b^n} {a-b}) = \nu_p(a^n - b^n)$,再根据题目条件 $\nu_p(a^n - b^n) \ge \nu_p(n)$。

特殊条件下的等式

上面因为 $a,b$ 自身可能是 $p$ 的倍数,性质不好,得到的都是不等式。接下来我们换成 $x,y$,就能得到许多等式了。

切记本文用 $x,y$ 代表 $p \nmid x, p \nmid y$,没有这个条件时可能导致定理不成立

Lemma 2

对于 $p \nmid n$,$p \mid x-y$,有

\[\nu_p(x^n - y^n) = \nu_p(x-y)\]

Proof

\[\begin{aligned} & x^n - y^n \\ =& (x-y) \sum\limits_{i=0}^{n-1} x^i y^{n-i-1} \\ =& (x-y) \sum\limits_{i=0}^{n-1} x^i (x+kp)^{n-i-1} & k \in \mathbb Z \\ \end{aligned}\]

求和算出来与 $n \times x^{n-1}$ 在 $\bmod p$ 下同余,因为 $p \nmid n$ 且 $p \nmid x$ 而不能为 $0$。

LTE

$p$ 为素数,$p \mid x-y$。则对于任意正整数 $n$,有

\[\nu_p(x^n - y^n) = \nu_p(x - y) + \nu_p(n)\]

\[\nu_p\left(\frac {x^n - y^n} {x-y}\right) = \nu_p(n)\]

$p$ 为素数,$p \mid x+y$。则对于任意正数 $n$,有

\[\nu_p(x^n + y^n) = \nu_p(x + y) + \nu_p(n)\]

Proof

对于 $p \nmid n$ 的情况已经在 Lemma 2 证过了。所以接下来只关心 $p \mid n$。

\[\begin{aligned} & \frac {x^n - y^n} {x-y} \\ =& \sum\limits_{i=0}^{n-1} x^i y^{n-1-i} \\ =& \sum\limits_{i=0}^{n-1} ((x-y) + y)^i y^{n-i-1} \\ =& \sum\limits_{i=0}^{n-1} \sum\limits_{j=0}^i \binom i j (x-y)^j y^{n-j-1} \end{aligned}\]

考虑 Special Case: $n=p$。

\[\begin{aligned} & \frac {x^p - y^p} {x-y} \\ =& \sum\limits_{i=0}^{p-1} \sum\limits_{j=0}^i \binom i j (x-y)^j y^{p-j-1} \end{aligned}\]

当 $j \ge 2$ 时,$\binom i j (x-y)^j y^{p-j-1}$ 必为 $p^2$ 倍数,不管了。对于其余项:

\[\begin{aligned} & \sum\limits_{i=0}^{p-1} y^{p-1} + i (x-y) y^{p-2} \\ =& p \times y^{p-1} + \frac {p (p-1)} 2 (x-y) y^{p-2} \\ \equiv& p \times y^{p-1} \pmod {p^2} \end{aligned}\]

(在这个地方用到了 $p$ 是奇数的性质,导致了以后 $p=2$ 需要单独讨论)

这意味着 $\nu_p\left(\frac {x^n - y^n} {x-y}\right) = 1$。Special Case 证毕。

对于剩余情况,令 $n = p^a \times b$,其中 $p \nmid b$。

\[\begin{aligned} & \nu_p(x^n - y^n) \\ =& \nu_p((x^{p^a})^b - (y^{p^a})^b) \\ =& \nu_p(x^{p^a} - y^{p^a}) & \text{Lemma 2} \\ =& \nu_p((x^{p^{a-1}})^p - (y^{p^{a-1}})^p) \\ =& \nu_p(x^{p^{a-1}} - y^{p^{a-1}}) + 1 & \text{Special Case} \\ =& \nu_p(x-y) + a & \text{Mathematical induction} \end{aligned}\]

证毕。

后面那个好证啊,把 $-y$ 带进上面那个 $y$ 的地方就行了。

$p=2$ Part 1

$2 \mid x - y$,对于正数 $n$ 有

\[\nu_2(x^n - y^n) = \nu_2(x - y)\]

(为 Lemma 2 的弱化)

$p=2$ Part 2

$2 \mid x - y$,对于正数 $n$ 有

\[\nu_2(x^n - y^n) = \nu_2(x - y) + \nu_2(x + y) + \nu_2(n) - 1\]

特别地,当 $4 \mid x - y$,对于任意数 $n$ 有

\[\nu_2(x + y) = 1\] \[\nu_2(x^n - y^n) = \nu_2(x - y) + \nu_2(n)\]

Proof

令 $n = 2^a \times b$,其中 $2 \nmid b$。

\[\begin{aligned} & \nu_2(x^n - y^n) \\ =& \nu_2(x^{2^a} - y^{2^a}) & \text{Lemma 2} \\ =& \nu_2\left( (x-y)(x+y) \prod\limits_{i=1}^{a-1}(x^{2^i} + y^{2^i}) \right) \\ =& \nu_2(x-y) + \nu_2(x+y) + \sum\limits_{i=1}^{a-1}\nu_2\left(x^{2^i} + y^{2^i}\right) \\ =& \nu_2(x-y) + \nu_2(x+y) + a-1 \\ \end{aligned}\]

证毕。

总结

主要用到的一些证明方法:

  • Lemma 0 太好用了。
  • 把 $y$ 表示成 $x + kp$,或者说使劲凑 $x-y$。
  • Lemma 2 用于剔除幂次中无关的部分,最终只剩下 $p$ 的幂。
  • $\nu_p$ 的性质类似对数函数,可以乘法化加法。
  • 看到 $x^{2^a} - y^{2^a}$ 这个 Pattern 要能识别。

References